ต้นโกสน Croton คือไม้พุ่มต้นสูงที่มีความงามเป็นพิเศษ มักถูกปลูกเพื่อตกแต่งสวนหรือภายในบ้าน นอกจากลักษณะที่น่าสนใจแล้ว ต้นโกสนยังมีประวัติที่นับเป็นยาวนานและน่าสนใจอีกด้วย ในอดีตโบราณ เชื่อว่าต้นโกสนเป็นไม้ที่มีอายุมากและเป็นส่วนสำคัญของครอบครัวบ้านคู่บ้านมานานเป็นปีทศวรรษ รัชกาลที่ 5 ถูกบรรจุเข้ามาปลูกในประเทศไทยเป็นครั้งแรก ในสมัยนั้น มักจะปลูกในพระราชวัง บ้านขุนนาง และวัดหลวง เพื่อสร้างความสงบสุขในสถานที่นั้น
ต่อมาการปลูกต้นโกสนก็พัฒนาขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงปัจจุบัน เนื่องจากการดูแลและการรักษาต้นโกสนเป็นเรื่องง่าย นอกจากนี้ยังมีคุณค่าทางยาและประโยชน์ในการใช้งานหลายรูปแบบ สิ่งสำคัญคือมีความเชื่อที่ว่าการปลูกต้นโกสนในบ้านสามารถเสริมสิริมงคลและความโชคดีให้แก่เจ้าของบ้านอีกด้วย
ลักษณะทั่วไป
- ต้นโกสนมีลำต้นตรงและความสูงประมาณ 2-5 เมตร โครงสร้างลำต้นเป็นเส้นรอบวงกลมที่มีเส้นผิวสีน้ำตาลและเทา โครงสร้างลำต้นมีลักษณะขรุขระและแตกกิ่งออกเป็นพุ่ม
- ใบของต้นโกสนมีลักษณะใบเดี่ยวที่โคนใบมีรูปลิ่ม ปลายใบแหลมและขอบใบเรียบ โครงสร้างใบคล้ายกับกระดาษและมีลายเส้นที่คล้ายแหลมนก ใบมีความกว้างประมาณ 1-2 เซนติเมตรและยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร
- ต้นโกสนมีดอกแบบช่อที่ประกอบด้วยกลีบสีม่วง และมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ, กลีบดอก 5 กลีบ, และเกสรตัวเมีย 1 อันและเกสรตัวผู้ 1 อัน
- ผลของต้นโกสนมีสีม่วงและขนาดประมาณ 0.5-1 เซนติเมตร และมีเมล็ดเป็นคู่ 2 เมล็ด เมื่อผลแก่จะแตกออกตามรอยประสาน
สายพันธุ์ของต้นโกสน มีหลากหลายสายพันธุ์ของต้นโกสน เช่น โกสนจิตรดา, โกสนเกลียวแดง, โกสนกุหลาบ, โกสนสาวเชียงใหม่, โกสนใบขนุน, โกสนสายรุ้ง, โกสนตรีเพชร, และโกสนยงแบร์ เป็นต้น
การขยายพันธุ์ สามารถขยายพันธุ์ต้นโกสนได้โดยการเสียบยอดกิ่ง, ปักชำกิ่ง, ตอนกิ่ง, ติดตา, เพาะเมล็ด, และผสมเกสร
ความเชื่อ ต้นโกสนมีคำเสียงที่เกี่ยวข้องกับคำว่า “กุศล” และคนไทยเชื่อว่าการปลูกต้นโกสนจะช่วยสร้างบุญกุศลและเสริมสิริมงคลแก่ผู้ปลูกและครอบครัว จึงนิยมปลูกไว้เป็นต้นไม้ประจำบ้านเพื่อประดับบุญบารมีและสร้างความสุขในชีวิต นอกจากนี้ยังเชื่อว่าการปลูกต้นโกสนเกิดจากคนเกิดในวันอังคารและปลูกไว้ทางทิศตะวันออกจะเสริมความร่วมเย็นและสงบร่มเย็นในบ้าน
ประโยชน์ของ ต้นโกสน Croton
- ในสมัยโบราณ, ต้นโกสนนิยมปลูกในพระราชวัง, บ้านขุนนาง, และวัดหลวงเพื่อเพิ่มความสงบร่มเย็น
- ใช้ใบโกสนในการรักษาอาการท้องอืดโดยการโขลกใบและผสมกับเหล้าเล็กน้อย, จากนั้นนำมาพอกหรือทาท้องเด็กเล็ก
- ลำต้นของต้นโกสนเมื่อนำมาต้มจะช่วยในการรักษาโรคทางเดินปัสสาวะและช่วยในการแก้ร้อนในร่างกาย และช่วยในการแก้กระหายน้ำได้ดี
- ใบอ่อนของต้นโกสนยังสามารถนำมาประกอบอาหารได้ เช่น ใช้ในเมนูต้มจิ้มน้ำพริก, ชุบแป้งทอด,หรือรวมไปถึงการใช้เป็นส่วนประกอบในเมนูอื่นๆ เช่น แกงโฮะ, คั่วแฮ่ม, ผัดกะเพรา, และอื่นๆ
- มีการศึกษาว่าต้นโกสนสามารถดูดมลพิษทางอากาศได้ แม้ว่าไม่ดีเท่ากับต้นไม้ฟอกอากาศอื่นๆ แต่ก็มีส่วนช่วยให้อากาศสดชื่น และเพิ่มความสดใสและบรรยากาศที่ดีให้แก่บ้านและสวน
ติดตามไม้ประดับเพิ่มเติม :: ต้นไม้ประดับ