กระบองเพชร (อังกฤษ: Cactus) เป็นพืชในวงศ์ Cactaceae (Mila sp.) ซึ่งมีต้นกำเนิดอยู่ในทะเลทราย พืชชนิดนี้มีความสามารถพิเศษที่สามารถรอดรอดในสภาวะที่แห้งแล้งได้โดยไม่ตาย เนื่องจากมีการเก็บน้ำไว้ในลำต้นในปริมาณมาก นอกจากนี้ยังมีการเปลี่ยนใบเป็นหนามเพื่อลดการคายน้ำ และยังคงคายน้ำในระยะเวลาที่แห้งแล้ง ดังนั้นพืชนี้สามารถรอดรอดในทะเลทรายได้ สรรพคุณทางสมุนไพรของกระบองเพชร รวมถึงความเชื่อทางวิจัยที่มีบางส่วนระบุว่าสารสกัดจากกระบองเพชรช่วยบรรเทาโรคบิด และช่วยลดอาการเมาค้างได้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ของกระบองเพชรเป็นพรรณไม้ที่ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ลำต้นสูงประมาณ 1 – 12 ฟุต มีสีเขียวหรือเขียวคล้ำขึ้นอยู่กับชนิด มีขนหรือหนามรอบต้นหรือไม่มี ลักษณะของต้นอาจเป็นเหลี่ยมรูปทรงกระบอกรูปทรงกลม หรือแต่ชนิดพันธุ์ บางชนิดอาจมีใบแบนกลมหนาใหญ่ ดอกสีมีหลากหลายสี เช่น แดง, เหลือง, หรือขาว ลักษณะดอกและขนาดขึ้นอยู่กับชนิดพันธุ์
ความเชื่อเกี่ยวกับต้นกระบองเพชร ต้นไม้มงคล กระบองเพชรเชื่อว่าเป็นไม้มงคลที่มีผลดีต่อคนที่ปลูกในบ้าน มันเชื่อว่าเจ้าของกระบองเพชรจะมีโชคลาภและความขยันอย่างอดทน นอกจากนี้ยังมีความเชื่อว่าการปลูกกระบองเพชรในบ้านจะช่วยให้คนในบ้านมีโชคลาภและมีรายได้มากขึ้น
วิธีการปลูกต้นกระบองเพชร มีสองลักษณะหลัก คือการปลูกในกระถางเพื่อประดับภายในและนอกอาคาร และการปลูกในแปลงปลูก การปลูกในกระถางควรเลือกกระถางที่เหมาะสมกับขนาดของพืช และผสมดินปลูกด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก ในกรณีการปลูกในแปลงปลูก ควรเตรียมแปลงดินโดยใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก และปลูกต้นกระบองเพชรขนาดใหญ่แข็งแรง
วิธีการดูแลต้นกระบองเพชร ต้นกระบองเพชรไม่ต้องการน้ำมากและทนต่อสภาวะแห้งแล้ง ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอแต่ไม่มากเกินไป สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมคือที่มีร่มแสงแต่ยังมีแสงแดดส่องผ่านบ้าง การรดน้ำควรทำอย่างระมัดระวังเพื่อไม่ทำให้ดินเปียกเกินไป. ส่วนเรื่องการ
ประโยชน์หรือสรรพคุณอื่นๆ ของต้นกระบองเพชร สำหรับกระบองเพชรนอกจากความสวยงามและความมงคลแล้วยังมีประโยชน์อื่น ๆ ด้วย หนามที่อยู่ทั่วต้นกระบองเพชรสามารถช่วยดูดซึมรังสีและคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่ออกมาจากอุปกรณ์เครื่องใช้ไฟฟ้าอย่างคอมพิวเตอร์ได้เป็นอย่างดี จึงมีผู้นิยมนำไปวางไว้บนโต๊ะทำงาน
นอกจากนี้ยังมีการศึกษาที่ระบุว่าสารสกัดจากต้นกระบองเพชรสามารถช่วยลดความอยากอาหารและการลดน้ำหนักในมนุษย์ได้อย่างดี จึงใช้เป็นส่วนผสมของอาหารเสริมลดน้ำหนัก สารสกัดจากต้นกระบองเพชรยังมีสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น วิตามินเอ, วิตามินซี, และไฟเบอร์ และช่วยลดการดูดซึมไขมัน ลดคอเลสเตอรอล และช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในร่างกายได้อีกด้วย
ติดตามไม้ประดับเพิ่มเติม :: ต้นไม้ประดับ